UML hakkında

Yazılım teknolojisi geliştikçe yazılan programların karmaşıklığı ve zorluğu giderek artmaktadır. Donanım ve yazlımın iç içe girdiği, büyük ağ sistemlerinin giderek arttığı bir dönemde doğaldır ki biz programcıların yazacağı programlarda büyüyecektir.Yazacağımız programlar çok karmaşık olacağı için kod organizasyonu yapmamız zor olacaktır. Hele birçok programcının çalışacağı projelerde bu nerdeyse imkansız hale gelmiştir. Bu yüzden standart bir modelleme ve analiz diline ihtiyaç duyarız. Programımızın analiz ve dizayn aşamasında modellemeyi güzel yaparsak ileride doğabilecek birçok problemin çıkmasına engel olmuş oluruz. UML daha çok nesneye dayalı programlama dilleri için uygundur. Problemlerimizi parçalara ayırabiliyorsak, ve parçalar arasında belirli ilişkiler sağlayabiliyorsak UML bizim için biçilmiş kaftan gibidir. Mesela bir ATM siteminde müşteriyi, banka memurunu ve ATM makinasını ayrı parçalar halinde düşünebiliriz. Müşteri ATM makinasından para çeker, banka memuru ATM makinasına para yükler.Amabanka memuru ile müşteri arasında doğrudan bir ilişki yoktur.Bu tür ilişkiler UML ‘de çeşitli diyagramlarla gösterilir. Bu diyagramlar hakkında geniş ve detaylı bilgiyi daha sonraki yazılarımızda ele alacağız.

Bu kısa girişten sonra UML ‘in tarihine bakalım.UML ‘in doğuşu son yıllarda yazılım endüstrisindeki en büyük gelişmelerden biri olarak kabul edilebilir. UML 1997 yılında yazılımın, diyagram şeklinde ifade edilmesi için bir standartlar komitesi tarafından oluşturuldu. Daha önce hemen hemen her daldaki mühendislerin standart bir diyagram çizme aracı vardı. Ve şimdi de programcıların UML ‘si var.

UML ile hazırlanmış bir yazılım hem daha az maliyetli hem daha etkili ve daha uzun ömürlü olur. UML ile dokümantasyonu yapılmış bir programın sonradan düzenlenmesi daha kolay olur. Bütün bunlar UML kullanmamız için yeterli sebeplerdir diye düşünüyorum.Kısaca ,UML ‘nin faydalarını maddeler halinde sıralarsak;

1-) Öncelikle programımız kodlanmaya başlamadan önce geniş bir analizi ve tasarımı yapılmış olacğından kodlama işlemi daha kolay olur. Çünkü programdan ne beklediğimizi ve programlama ile neler yapacağımızı profesyonel bir şekilde belirleriz UML ile.

2-) Programımızda beklenmedik bir takım mantıksal hataları (bug) minimuma indirgemiş oluruz.

3-) Tasarım aşaması düzgün yapıldıysa tekrar kullanılabilen kodların sayısı artacaktır. Buda program geliştirme maliyetini büyük ölçüde düşürecektir.

4-) UML diagramları programımızın tamamını kapsayacağı için bellek kullanımını daha etkili hale getirebiliriz.

5-) Programımızın kararlılığı artacaktır. UML ile dokümanlandırılmış kodları düzenlemek daha az zaman alacaktır.

6-) Ortak çalışılan projelerde programcıların iletişimi daha kolay hale gelir.Çünkü UML ile programımızı parçalara ayırdık ve parçalar arasında bir ilişki kurduk.

Bir sistemin geliştirilmesi kabaca aşağıdaki aşamalardan geçmektedir. İlk iki aşamada UML büyük ölçüde rol oynar.

Unutmayın: UML bir programlama dili değildir. Bir diyagram çizme ve ilişkisel modelleme dilidir. Çeşitli diyagram çizme yöntemlerini http://www.csharpnedir.com sitesinden öğrenebilirsiniz. Bu makalemizde UML ‘de kullanılan başlıca UML diagramlarını ve kısa tanımlarını işleyeceğiz. Diyagram şekilleri ve kod oluşturma işlemlerini bundan sonraki makalelerimizde bulabilirsiniz.

Şimdi kısa ve öz bir şekilde UML komponentlerinden(diagramlar) bahsedelim: Nesneler arasında ilişki kurmak için UML bir takım grafiksel elemanlara sahiptir.Bu elemanları kullanarak diyagramlar oluşturacağız. Bu makalede sadece bu diagramların ne işe yaradığını göreceğiz. UML temel olarak 9 diyagram türünden oluşur.

CLASS DIAGRAM

Gerçek dünyada eşyaları nasıl araba, masa, bilgisayar şeklinde sınıflandırıyorsak yazılımda da birtakım benzer özelliklere ve fiillere sahip gruplar oluştururuz. Bunlara “Class”(sınıf) denir. Geliştirici açısından önemli olan “Class Diagramları” hakkında daha sonra detaylı bir makalemiz olacak.

OBJECT DIAGRAM

Bir nesne(object) sınıfın (class) bir örneğidir. Bu tür diyagramlarda sınıfın yerine gerçek nesneler kullanılır.

STATE DIAGRAM

Gerçek nesnelerin herhangi bir zaman içindeki durumunu gösteren diyagramlardır.Mesela, Ali nesnesi insan sınıfının gerçek bir örneği olsun. Ali ‘nin doğması, büyümesi, gençliği ve ölmesi State Diagram ‘larıyla gösterilir.

SEQUENCE DIAGRAM

Class ve Object diyagramları statik bilgiyi modeller.Halbuki gerçek zamanlı sistemlerde zaman içinde değişen interaktiviteler bu diyagramlarla gösterilemez. Bu tür zamanla değişen durumları belirtmek için sequence diyagramları kullanılır.

ACTIVITY DIAGRAM

Bir nesnesinin durumu zamanla kullanıcı tarafından ya da nesnenin kendi içsel işlevleri tarafından değişebilir.Bu değişim sırasını activity diyagramlarıyla gösteririz.

USE CASE DIAGRAM

Programımızın davranışının bir kullanıcı gözüyle incelenmesi Use Case diyagramlarıyla yapılır. Gerçek dünyada insanların kullanacağı bir sistemde bu diyagramlar büyük önem taşırlar.

COLLABORATION DIAGRAM

Bir sistemin amacının yerine gelmesi için sistemin bütün parçaları işlerini yerine getirmesi gerekir. Bu işler genellikle birkaç parçanın beraber çalışmasıyla mümkün olabilir. Bu tür ilişkileri göstermek için Collaboration Diyagramları gösterilir.

COMPONENT DIAGRAM

Özellikle birden çok geliştiricinin yürüttüğü projelerde sistemi component dediğimiz parçalara ayırmak, geliştirmeyi kolaylaştırır.Sistemi öyle modellememiz gerekir ki her geliştirici ötekinden bağımsız olarak çalışabilsin.Bu tür modellemeler Component Diyagramlarıyla yapılır.

DEPLOYMENT DIAGRAM

Bu tür diyagramlarla sistemin fiziksel incelenmesi yapılır. Mesela bilgisayarlar arasındaki baglantılar, programın kurulacağı makinalar ve sistemimizdeki bütün aletler Deployment Diyagramında gösterilir.

Alıntıdır//gokhanyilmaz.wordpress.com